Soms zijn begrippen algemeen bekend, maar geeft iedereen daar toch zo zijn eigen invulling aan. Een van die begrippen is het woord ‘eerlijk’, vaak toegepast als argument om een visie te onderbouwen. Maar het heeft zelden dezelfde invulling. Daarnaast is eerlijkheid ook een begrip waar iedereen achter wil staan. Want zeg nou zelf, wie wil er openlijk voor uit komen dat hij voorstander is van iets oneerlijks?
Of het nu een discutabele beslissing is van een scheidsrechter bij het voetbal, heffing van belasting of de transitie van het huidige pensioenstelsel. Bij een gesprek komt het woord eerlijk al snel voor.
Vanuit Jong RB hebben wij extra aandacht voor de transitie naar een nieuw pensioenstelsel. Naast de inhoud van dat nieuwe stelsel zal er ook aandacht moeten worden besteed aan de verdeling van het huidige pensioen. Deze wordt geschat op 1.700 miljard! Voor de liefhebber wil ik graag wijzen op een artikel in het FD over de verschillende manieren om de pensioenpot te verdelen over werkenden en gepensioneerden. De verdeling zal niet makkelijk worden, want wat is een eerlijke verdeling?
Een alternatief op bestaande opties is om te berekenen wat elke deelnemer heeft ingelegd en welk rendement daarop is behaald. Dit is misschien erg lastig maar dat neemt niet weg dat het een methode kan zijn waar de meeste groepen zich in kunnen vinden. Er zijn ongetwijfeld kosten aan verbonden en er kunnen ook meer fouten worden gemaakt, maar het voelt ‘eerlijk’.
Ik trek graag de parallel met box 3. In gesprekken over dit onderwerp komt het woord eerlijk ook vaak voor. Is het eerlijk dat de belastingheffing in sommige gevallen het rendement overstijgt? De heffing op basis van werkelijk rendement wordt als zeer complex ervaren.
Waar ligt de grens om aan te geven dat iets zo complex is, dat het eerlijke systeem vanzelf oneerlijk wordt? Een pensioenstelsel op basis van een individuele pot is wellicht het meest eenvoudig. Maar het aspect van solidariteit is dan volledig weg. De meeste oplossingen voor dat probleem zijn weer ingewikkeld, zoals het vormen van een solidariteitsreserve. Bij solidariteit heb je altijd winnaars en verliezers.
Wanneer is het eerlijk om complexe uitvoering te verkiezen met kans op fraude, boven een eerlijker systeem? Zoals het spreekwoord het al zegt “eerlijkheid duurt het langst”. In dit geval zal het debat over de invulling waarschijnlijk het langste duren.
drs. Daniël van Meijgaarden RB
Voorzitter RB Jongerencommissie
