Van negatieve rente op zakelijke betaal- en spaarrekeningen is al een tijdje sprake. Ondernemers konden deze negatieve rente voorkomen door bijvoorbeeld liquiditeiten van de onderneming in privé te stallen. Dit is mogelijk zonder nadelige gevolgen voor de vermogensrendementsheffing in box 3 van de inkomstenbelasting. Inmiddels is echter ook sprake van negatieve rente op particuliere betaal- en spaarrekeningen, waardoor de voorstaande oplossing voor het voorkomen van negatieve rente niet langer werkt.
Hoe is de negatieve rente ontstaan?
De voornaamste veroorzaker van de negatieve rente is de Europese Centrale Bank (ECB). Deze instantie is verantwoordelijk voor het monetaire beleid van de Europese Unie en bepaalt de hoogte van de rente. Die rente is al lange tijd extreem laag. Dat komt omdat de ECB niet wil dat mensen sparen, maar juist geld uitgeven, lenen of investeren. Dat is goed voor de economie.
Hoe reageren spaarders?
De consumentenbond heeft onderzocht wat spaarders zouden doen bij een negatieve rente. Bijna twee derde van de respondenten gaf aan spaargeld van de bank te halen bij een negatieve spaarrente over bedragen lager dan € 100.000. Een zeer onwenselijke oplossing. Het thuis bewaren van grote bedragen contanten is risicovol, vooral vanwege de kans op verlies of diefstal.
Contant geld thuis bewaren heeft bovendien niet tot gevolg dat niet langer belastingheffing over dit vermogen is verschuldigd. Contante bedragen (boven € 552 per persoon) dienen in box 3 in de belastingaangifte te worden opgenomen. Particulieren betalen belastingheffing over vermogen wanneer dit vermogen boven de € 50.000 (heffingvrije vermogen per persoon) uitstijgt. De eigen woning telt hierbij niet mee.
Fiscaal gunstige mogelijkheden om negatieve rente te voorkomen
Verschillende instanties geven op hun websites tips om negatieve rente te voorkomen. Deze tips zijn:
- Het spreiden van liquiditeiten bij verschillende (buitenlandse) banken;
- Het openen van een spaardeposito met een vaste (positieve) rente.
Hiermee blijft de eventueel verschuldigde box 3-heffing echter ongewijzigd. De volgende mogelijkheden zijn beschikbaar om fiscaal gunstig negatieve rente te voorkomen:
- Groensparen en – beleggen
(Een gedeelte van) de liquiditeiten kunnen worden gestort in een kwalificerend groenproduct. Voor groene beleggingen geldt een vrijstelling ter grootte van € 60.429 per persoon (naast het heffingvrije vermogen). Over de waarde van het vermogen in deze groenproducten is dus pas belastingheffing verschuldigd als de waarde boven de vrijstelling (en het totale vermogen boven het heffingvrije vermogen) komt. Naast de vrijstelling bestaat ook recht op een extra heffingskorting ter grootte van 0,7% van het vrijgestelde bedrag in box 3. - Overdracht van (een gedeelte van) de liquiditeiten aan de volgende generatie door een schenking
Door de schenking neemt het box 3-vermogen van de schenker af met het bedrag van de schenking. De begiftigde heeft mogelijk niet te maken hebben met negatieve rente. Indien de schenking lager is dan een schenkingsvrijstelling kan de overdracht zonder schenkbelasting plaatsvinden. Zo kun je als ouder bijvoorbeeld geld schenken aan je kinderen, om een eigen woning te kopen. Iets wat iedere starter op de woningmarkt op dit moment kan gebruiken. - Investeren in de eigen woning
Door een investering in de eigen woning, bijvoorbeeld door verduurzaming, neemt de waarde van de woning toe en nemen de maandlasten voor -in dit geval- energie af. En omdat de waarde van de eigen woning niet meetelt als vermogen voor belastingheffing in box 3 van de inkomstenbelasting, scheelt het je ook belastingheffing. Heb je als jongere eens schenking ontvangen van je ouders? Ook deze schenking mag je investeren in je eigen huis, zodat ook jij geen extra belastingheffing hoeft te betalen. - Extra aflossen op hypotheek voor de eigen woning
Door een aflossing van de eigenwoningschuld nemen de liquiditeiten waarover belastingheffing is verschuldigd af. De waarde van de eigen woning telt namelijk niet mee als vermogen voor de belastingheffing in box 3 van de inkomstenbelasting. - Sparen voor de oude dag
Inleggen in een product voor de oude dag (een lijfrente) is aftrekbaar in box 1 in de aangifte inkomstenbelasting (mits er voldoende vrije ruimte is). Bij toekomstige uitkeringen uit het opgebouwde product is belastingheffing in box 1 verschuldigd. De aftrek met betrekking tot inleg vindt mogelijk plaats tegen een hoger belastingtarief dan het belastingtarief waartegen de toekomstige uitkeringen zijn belast. Door de inleg in het product nemen de liquiditeiten waarover belastingheffing in box 3 is verschuldigd af.
Bij de genoemde mogelijkheden moet wel gerealiseerd worden dat het geld niet langer vrij beschikbaar is. Ook ben ik me ervan bewust dat deze tips slechts voor een kleine groep geldt. Jonge leden zullen wellicht nog niet last hebben (of gebruik kunnen maken) van de negatieve rente.
Manon Staal MSc RB
RB Jongerencommissie